Απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ ανοίγει το δρόμο για να αποζημιωθούν τα θύματα στο ΜΑΤΙ

άρθρο του Νότη Μαριά με τίτλο:

Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής

Σε προγενέστερα άρθρα μας έχουμε αναλύσει τον σημαντικά ρόλο που διαδραματίζει το Δικαστήριο της ΕΕ στο ευρύτερο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Όχι μόνο σε σχέση με τα κράτη μέλη και τους Θεσμούς της ίδιας της Ένωσης αλλά και για τους πολίτες των κρατών μελών της. Σειρά αποφάσεων του Δικαστηρίου της ΕΕ μέσω της ερμηνείας αλλά και εφαρμογής του Δικαίου της ΕΕ έχει κατοχυρώσει σημαντικά δικαιώματα των πολιτών των κρατών μελών της Ένωσης ιδίως σε σχέση με την ισότητα των δύο φύλων, την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, την προστασία των καταναλωτών κλπ.  Βεβαίως υπάρχει και μια μεγάλη γκάμα αποφάσεων του Δικαστηρίου της ΕΕ που στηρίζει και νομιμοποιεί τη λιτότητα και συνακόλουθα τις διάφορες πολιτικές μείωσης μισθών και  συντάξεων. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι νομικοί και όχι μόνο, παρακολουθούν με ιδιαίτερη προσοχή τη νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ και συχνά προστρέχουν σ΄ αυτήν. Μάλιστα η νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ ιδίως σε σχέση με την ερμηνεία του δικαίου της ΕΕ αξιοποιείται από όλα τα δικαστήρια των κρατών μελών παρότι συνήθως εκδίδεται με αφορμή κάποια υπόθεση που προέρχεται από συγκεκριμένο κράτος μέλος της Ένωσης.

Στο πλαίσιο αυτό θα επικεντρωθούμε σε μια σημαντική Απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ που εκδόθηκε πρόσφατα και η οποία παρότι αφορά εκ πρώτης όψεως τη Λιθουανία εντούτοις ανοίγει το δρόμο για να αποζημιωθούν από το Ελληνικό Δημόσιο τα θύματα της τραγωδίας στο ΜΑΤΙ.

Σύμφωνα με την εν λόγω δικαστική Απόφαση η μη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Αριθμού Κλήσης Εκτάκτων Αναγκών  «112» που επιβάλλεται από την Οδηγία 2002/22/ΕΚ συνιστά παραβίαση του Δικαίου της ΕΕ με σημαντικές έννομες συνέπειες στις οποίες περιλαμβάνεται και η εκ μέρους των κρατών μελών της ΕΕ υποχρέωση αποζημίωσης του  ιδιωτών για τις ζημιές που έχουν υποστεί εξ αυτού του λόγου.

Αφορμή για την έκδοση της Απόφασης του Δικαστηρίου της ΕΕ αποτέλεσε προδικαστικό ερώτημα που τέθηκε από Δικαστήριο της Λιθουανίας όπου η πλημμελής  λειτουργία του «112» είχε ως αποτέλεσμα να μην διασωθεί μια νεαρή κοπέλα η οποία αφού είχε πέσει θύμα απαγωγής και βιασμού  εν συνεχεία δολοφονήθηκε. Το τραγικό της υπόθεσης είναι ότι η νεαρή κοπέλα παρότι βρισκόταν κλεισμένη μέσα στο πορτ-μπαγκαζ ενός αυτοκινήτου εν τούτοις κατάφερε μέσω του κινητού της να  τηλεφωνήσει  τουλάχιστον 10 φορές στο «112» ζητώντας βοήθεια. Πλην όμως λόγω πλημμελούς λειτουργίας του συστήματος οι Αρχές δεν μπορούσαν να εντοπίσουν τη θέση της καλούσας καθότι δεν γινόταν από το Λιθουανικό «112» αναγνώριση κλήσης και συνακόλουθα εντοπισμός του σχετικού τηλεφωνικού στίγματος και της θέσης του θύματος.

Οι συγγενείς του θύματος άσκησαν αγωγή με αίτημα να υποχρεωθεί το Λιθουανικό Δημόσιο να τους καταβάλει χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη. Προς υποστήριξη της αγωγής τους οι                      ενάγοντες-συγγενείς του θύματος, ισχυρίστηκαν ότι η Λιθουανία δεν διασφάλισε ορθώς την εφαρμογή στην πράξη της Οδηγίας 2002/22/ΕΚ. Η εν λόγω παράλειψη είχε ως αποτέλεσμα την αδυναμία παροχής πληροφοριών της θέσης του θύματος στους αστυνομικούς της μονάδας επιχειρήσεων, γεγονός που παρεμπόδισε τη διάσωση του θύματος.

Το Δικαστήριο της ΕΕ έκρινε λοιπόν ότι η πλημμελής λειτουργία του συστήματος του «112» συνιστά παραβίαση του Δικαίου της ΕΕ η οποία θεμελιώνει ευθύνη του κράτους μέλους για τις ζημίες που υπέστησαν οι ιδιώτες στο βαθμό που υπάρχει άμεση ή και έμμεση αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της παράβασης και της ζημιάς που υπέστησαν.

Δυστυχώς στην τραγωδία στο ΜΑΤΙ η μη λειτουργία του «112» είχε ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει δυνατότητα άμεσης ειδοποίησης των κατοίκων  ούτως ώστε να μπορέσουν έγκαιρα να εγκαταλείψουν την περιοχή.  Ως εκ τούτου οι συγγενείς των 103 θυμάτων της τραγωδίας στο ΜΑΤΙ θα μπορούσαν να στραφούν κατά του Ελληνικού Δημοσίου και να απαιτήσουν χρηματική αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης  εφόσον βέβαια αποδείξουν ότι ο θάνατος των οικείων τους θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν λειτουργούσε το «112». Ομοίως για τους ίδιους λόγους θα μπορούσαν να εγείρουν αξιώσεις και οι εκατοντάδες εγκαυματίες τόσο  για ηθική βλάβη όσο και για πλήρη υλική τους αποζημίωση για τις δαπάνες που έχουν καταβάλει ή θα καταβάλλουν στο μέλλον για την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη αλλά και για ενδεχόμενες πλαστικές εγχειρήσεις και λοιπή θεραπεία. Επιπλέον και  οι λοιποί πυροπαθείς δύνανται να αξιώσουν δικαστικά να αποζημιωθούν για τις υλικές ζημιές που υπέστη η περιουσία τους και ιδίως όσα αυτοκίνητά τους κάηκαν ολοσχερώς ή εν μέρει.

Καθώς μάλιστα μέχρι στιγμής δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως η λειτουργία του «112» ενδεχόμενες ζημίες εξ αυτού του λόγου μπορούν επίσης να στοιχειοθετήσουν νέες αξιώσεις άλλων συμπολιτών μας για ενδεχόμενες βλάβες που θα υποστούν σε άλλα περιστατικά λόγω της συνεχιζόμενης πλημμελούς λειτουργίας του «112».