Σκέψεις για μερικές καινοτομίες στο νόμο για την Αυτοδιοίκηση

Θεόδωρος Κουτρούκης *

Καθώς προχωρά η διαβούλευση για προτάσεις για ορισμένες αλλαγές που ενδέχεται να βοηθούν στη σχετική συζήτηση.

·   Θέσπιση ορίου δύο θητειών κατ’ ανώτατο όριο για κάθε αιρετό αυτοδιοικητικό αξίωμα. Η μονοπώληση της αντιπροσώπευσης των πολιτών από μια στενή κάστα επαγγελματιών πολιτικών είναι πηγή κακοδαιμονίας, διαφθοράς και πελατειακών σχέσεων. Η εναλλαγή προσώπων θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων.

· Καθιέρωση ασυμβίβαστου μεταξύ εκτελεστικών και μη οργάνων. Οι αντιδήμαρχοι (αντιπεριφερειάρχες) δε θα πρέπει να είναι μέλη του δημοτικού (περιφερειακού) συμβουλίου, που ελέγχει της πράξεις τους. Συναφής είναι και η ιδέα να απαγορευτεί σε αντιδημάρχους (αντιπεριφερειάρχες) να θέτουν υποψηφιότητα στις επόμενες από τη θητεία του αυτοδιοικητικές εκλογές.   

·     Ανάδειξη μέρους των δημοτικών (περιφερειακών) συμβούλων με κλήρωση, μια τακτική ανάδειξης πολιτών σε αξιώματα που έχει τις ρίζες της στην αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία. Το σημερινό σύστημα δεν οδηγεί στην εκλογή των αξιότερων ή πιο καταρτισμένων πολιτών, αλλα εκείνους  που υπόσχονται την εξυπηρέτηση των άμεσα προσωπικών/συντεχνιακών συμφερόντων κάθε ψηφοφόρου. Η κλήρωση ενδυναμώνει την ισότητα των πολιτών, δεν επιτρέπει τη διάκριση των διάσημων ή επιφανών και ακυρώνει τα πλεονεκτήματα του πλούτου, της ευγλωττίας, της ωραίας εμφάνισης. 

·     Δυνατότητα ανάκλησης των αιρετών από τα εκτελεστικά αξιώματα του δημάρχου (περιφερειάρχη) και του αντιδημάρχου (αντιπεριφερειάρχη) με λαϊκή πρωτοβουλία. Πρόκειται για μια διαδικασία αφαίρεσης της εξουσίας (recall) από τους επικεφαλής των αυτοδιοικητικών αρχών. Με αυτό τον τρόπο ασκείται το δικαίωμα των πολιτών να εκλέγουν αντιπροσώπους αλλά επίσης και να τους ανακαλούν, οποτεδήποτε εκείνοι το επιθυμούν.

Με τις παραπάνω σκέψεις επιχειρώ να συμβάλλω στη δημόσια συζήτηση για την αλλαγή του εκλογικού νόμου για την αυτοδιοίκηση, σε μια κατεύθυνση που θα αποθαρρύνει την ανάδειξη μιας «αυτοδιοικητικής αριστοκρατίας», απόμακρης  από το εκλογικό σώμα. Τέλος, μια ανάλογη αλλαγή ενδέχεται να τροφοδοτήσει το ενδιαφέρον των πολιτών για τη συμμετοχή στα κοινά στο τοπικό/περιφερειακό επίπεδο.

·         Επίκ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Θράκης